Nhà phố với diện tích dưới 100m2 là loại hình nhà ở rất phố biến ở Việt Nam. Ưu điểm của loại hình nhà ở này chính là mức chi phí đầu tư phù hợp với ngân sách phần lớn người dân. Tuy nhiên, vì diện tích không quá rộng và đa phần đều cắt giảm diện tích dành cho sân vườn nên một nhược điểm thường thấy trong thiết kế nhà phố chính là thông gió và chiếu sáng tự nhiên không tốt. Điều này làm cho không gian trong nhà ở bị tối và một số không gian bị ngột ngạt, làm giảm chất lượng cuộc sống. Vì vậy, một giải pháp tối ưu được các kiến trúc sư đưa ra đó là thiết kế khoảng thông tầng.

Thông tầng là gì?

Thông tầng là khoảng không gian trống trong ngôi nhà có tác dụng lấy sáng giống như giếng trời. Tuy nhiên, thông tầng khác với giếng trời ở chỗ, nó là khoảng không gian rộng hơn, không quy định phải thông từ tầng 1 lên đến mái mà có thể chỉ thông 2 - 3 tầng của ngôi nhà với nhau mà thôi. Thông tầng là khái niệm rộng hơn, bao hàm cả giếng trời. 

Nguyên tắc hoạt động của thông tầng trong việc làm nhà ở thông thoáng hơn.

Vai trò của thông tầng

Hiện nay, phần lớn những ngôi nhà phố trong quá trình thiết kế đều được kiến trúc sư (KTS) chừa lại một phần diện tích thông thoáng 1-2m dành cho việc đối lưu không khí. Trong những căn nhà có diện tích nhỏ hẹp hoặc những căn hộ dạng lửng, những khoảng thông tầng sẽ tạo cảm giác cao rộng hơn... Ở nhiều căn nhà ống có chiều dài bằng hoặc hơn 20m, nhiều KTS cũng khuyến khích phải chừa 2 thậm chí 3 khoảng thông tầng. Mỗi lỗ thông tầng này có tác dụng như những giếng trời và được phân bố đều từ trước, giữa cho đến cuối nhà.

Nếu khoảng thông tầng đặt ở giữa nhà sẽ có tác dụng ngăn hờ phòng khách và bếp thay cho những bức vách để tạo cảm giác rộng thoáng cho căn nhà. Cùng với vai trò đó là chức năng lấy sáng tự nhiên cho buồng thang và đối lưu không khí chính. 

Nếu đặt tại vị trí cuối nhà sẽ giúp tạo sự thông thoáng cho bếp và phòng ăn. Dù nhà nhỏ cũng không nên tiết kiệm diện tích để làm thông tầng vì bù lại cho khoảng diện tích bị mất này căn bếp sẽ trở nên sáng sủa và thoáng đãng hơn.

Ngoài ra, khoảng thông tầng còn có rất nhiều lợi ích khác như tạo không gian trang trọng, tạo góc quan sát rộng... Đối với một số công trình, thông tầng còn tạo thành điểm nhấn cho ngôi nhà, không những là đầu mối giao thông mà còn là nơi giao tiếp chính trong căn nhà.

Khoảng thông tầng là không gian mang đến nhiều lợi ích cho căn nhà phố hẹp, thiếu sáng

Nguyên tắc thiết kế thông tầng

Thứ nhất, nhà phải có từ 2 tầng trở lên thì mới có thể sử dụng thông tầng. Cần tính toán khoảng thông tầng nhà phố thật tỉ mỉ để đảm bảo cho nhà ở được cân đối hài hòa. Thông thường, nhà có chiều sâu trên 10m thì nên sử dụng thông tầng. Các thiết kế nhà phố có chiều sâu trên 20m thì nên sử dụng từ 2 - 3 khoảng thông tầng để làm nhà ở thoáng và sáng hơn. Mỗi lỗ thông tầng này sẽ có tác dụng như giếng trời, được phân bổ đều từ cuối, giữa đến trước ngôi nhà. Nhà nhỏ lại càng nên chừa khoảng thông tầng, vì nó sẽ làm căn nhà của bạn thoáng và sáng hơn. 

Thông tầng nên thiết kế sát một vách tường nhà

Thứ hai, nên đặt thông tầng ở sát một vách tường nhà bởi nếu thiết kế thẳng xuyên suốt giống như giếng trời sẽ không khác gì một cái ống, dẫn âm thanh truyền trong giếng rất vang và rõ. Điều này làm cho hoạt động của các thành viên trong gia đình không được thoải mái, mất sự riêng tư, làm phiền lẫn nhau. Bức tường của khoảng thông tầng này nên làm xù xì, nhám, sần để tiêu âm. Hiện nay, các thiết kế mẫu nhà hiện đại thường sử dụng các vật liệu trang trí, sơn gai, ấp gạch thẻ, xây gạch trần… để làm giảm truyền âm của thông tầng hay giếng trời.

Thứ ba, nếu thông tầng thông như giếng trời thì cần phải có mái che để nước mưa không rơi xuống khu vực nhà ở. Tuy nhiên, mái che sẽ làm cho thông tầng bớt thoáng và giảm đi chức năng đối lưu thông khí. Do đó, khi sử dụng mái che, cần bố trí cho nóc giếng trời cao thêm 1m so với mái nhà và tạo 2 cửa thông gió có chớp chắn để gió có thể lùa vào nhưng nước không bị chàn xuống. Điều này sẽ giúp thông tầng thoáng hơn. Trong trường hợp thông tầng kiểu giếng trời không có mái che thì cần tổ chức thoát nước thật tốt ở đáy giếng (tức là phần sàn tầng 1 thẳng với đỉnh giếng. Đáy giếng phải đủ rộng, khu vực xung quanh giếng trời ở các tầng nên có hệ thống che chắn như tường, gách cửa hợp lý để nước mưa rơi xuống sàn không bị bắn vào những không gian xung quanh, ảnh hưởng tới sinh hoạt của gia đình.

Thứ tư, hệ thống hành lang, cửa sổ và cầu thang tiếp giáp thông tầng phải có lan can, hoa sắt đảm bảo an toàn về chiều cao cũng như khoảng cách các khe hở của ban công. Nếu thông tầng chỉ là khoảng thông giữa 2 tầng, bên dưới là không gian sinh hoạt thì bạn cần chú ý tới hệ thống đèn trang trí, chậu câu cảnh… treo trên tường ở chỗ thông tầng, tránh gây nguy hiểm cho các thành viên trong gia đình. 

Yếu tố phong thủy trong thông tầng

Xét về yếu tố phong thủy, các không gian trong ngôi nhà đều có những đặc tính ngũ hành riêng nên đòi hỏi phải có sự bố trí khéo léo theo tương sinh hay tương khắc để sẽ đem lại sự hài hòa tổng thể cho ngôi nhà. Khoảng thông tầng nối kết với không gian gì thì đặc tính ngũ hành của không gian đó sẽ nổi trội.

Cần lưu ý đến yếu tố phong thủy của khoảng thông tầng

Cụ thể, đối với phòng bếp và phòng ăn (có tính Hỏa cao), thì khoảng thông tầng cần phải thoát nhiệt tốt, nên ưu tiên sử dụng những vật dụng mềm mại (Thủy giảm Hỏa) trên tường hay trần. 

Còn đối với không gian phòng khách (thuộc về hành Thổ là chính), khi làm khoảng thông tầng nên sử dụng những vật liệu đem lại cảm giác ấm cúng, màu sắc tươi tắn, sáng sủa... Chẳng hạn, có thể treo đèn chùm nơi khoảng thông tầng trong phòng khách bởi đèn chùm có chi tiết thuộc về hành Hỏa), có tính tương sinh.

Với những ngôi nhà nhỏ thì khoảng thông tầng cần nghiêng về hành Thủy (sinh Mộc) để tạo sự mềm mại giảm cảm giác chật hẹp, màu sắc nhạt và đường nét uốn lượn.

Sử dụng hiệu quả khoảng thông tầng

Nếu khoảng thông tầng có khoảng không tương đối rộng, có thể bố trí thêm phòng đọc sách hay làm việc lơ lửng trong khoảng thông tầng. Như vậy vẫn đảm bảo lưu thông không khí và ánh sáng nhưng được thêm một phòng nhỏ để sử dụng. 

Nếu khoảng thông tầng kiêm thêm buồng cầu thang, nên bố trí cầu thang ở giữa khoảng không này để không khí, ánh sáng đi từ hai bên xuống dưới. 

Nếu khoảng thông tầng ở tầng trệt và dừng lại ở tầng lửng, có thể thiết kế phần trần có ánh sáng tạo nên một quầng sáng tạo cảm giác tự nhiên. Có thể thêm hoa văn hình hoa lá để gợi một chút hình ảnh của thiên nhiên. 

Tận dụng khoảng thông tầng để thiết kế nơi vui chơi cho trẻ

Ngoài ra, bạn có thể biến thông tầng thành khoảng không gian vui chơi lạ mắt nhưng an toàn của con trẻ với một tấm lưới mát cáo; hoặc biến đáy thông tầng không mái thành một khu vườn xinh xắn để mang thiên nhiên và ánh nắng vào nhà.

Dưới khoảng thông tầng, bạn có thể bố trí một hồ nước nhỏ và thêm vài cây cảnh trang trí làm không gian xung quanh sống động thêm, hoặc ưu tiên thiết kế một “vườn cảnh” khô trang trí. Sát trên cao của nóc giếng trời có thể dùng các nét hoa văn hoa lá trang trí cho sinh động. 

Lưu ý, đồ trang trí cần đặt ở trong tầm với của người lớn để khi bảo trì, bảo dưỡng sửa chữa đèn điện hay khâu chăm sóc cây cảnh được thuận tiện.

Một số mẫu thiết kế thông tầng đẹp cho nhà phố:

Thông tầng trong phòng ăn

Thông tầng trong phòng tắm

Thông tầng cho phòng làm việc

Thông tầng khu vực cầu thang

Một thiết kế thông tầng đẹp mắt với tiểu cảnh kết hợp hồ cá nhỏ.

 Hà Nhung (TH)

>> Kinh nghiệm thiết kế giếng trời cho nhà phố đẹp và hiện đại
>> Kiến trúc sư "mách nước" cách thiết kế nhà phố nhỏ hẹp